Jako radca prawny prowadzący własną kancelarię, często spotykam się z pytaniami dotyczącymi przeniesienia jednoosobowej działalności gospodarczej na współmałżonka. To temat, który budzi wiele wątpliwości, a jednocześnie może mieć istotne konsekwencje prawne i podatkowe. Postanowiłem więc podzielić się swoimi przemyśleniami i doświadczeniami w tej kwestii.
Dlaczego w ogóle rozważać przeniesienie JDG na małżonka?
Powodów może być kilka. Czasem chodzi o optymalizację podatkową, innym razem o kwestie związane z zabezpieczeniem majątku czy planowaniem sukcesji biznesowej. Niezależnie od motywacji, warto dokładnie przeanalizować wszystkie za i przeciw.
Przeniesienie jednoosobowej działalności gospodarczej (JDG) na małżonka to proces, który łączy w sobie wyzwania prawne, podatkowe i organizacyjne. Choć wiele osób uważa, że wystarczy zmiana danych w CEIDG, rzeczywistość jest bardziej złożona. W tym artykule przeanalizujemy wszystkie aspekty tej operacji – od wyboru formy prawnej po skutki podatkowe – abyś mógł podjąć świadomą decyzję.
WSPÓLNOŚĆ MAJĄTKOWA vs. ROZDZIELNOŚĆ
Kluczowym czynnikiem wpływającym na procedurę jest status majątkowy małżonków.
1. Wspólność ustawowa – prostsza ścieżka
Gdy małżonkowie pozostają w domyślnej wspólnocie majątkowej:
Składniki JDG nabyte po ślubie są wspólną własnością.
Przekazanie firmy wymaga jedynie protokołu przekazania z listą składników i datą przejęcia zarządu.
Brak konieczności rozliczeń podatkowych (PIT, darowizna) – zmiana dotyczy tylko osoby zarządzającej.
„Przekazanie JDG między małżonkami we wspólnocie to formalność. Nie ma tu zmiany właściciela, tylko przesunięcie kompetencji” – tłumaczy mec. Anna Nowak.
2. Rozdzielność majątkowa – konieczność darowizny
Gdy małżonkowie mają umowę o rozdzielności:
Przekazanie firmy wymaga umowy darowizny (notarialnej, jeśli w skład wchodzi nieruchomość).
Obowiązkowe zgłoszenie darowizny do US w ciągu 6 miesięcy (formularz SD-Z2).
Zwolnienie z podatku od darowizn pod warunkiem, że składniki służą działalności gospodarczej.
SKUTKI PODATKOWE
1. Podatek dochodowy (PIT) – neutralność przy wspólnocie
Wspólność majątkowa: Brak przychodu do opodatkowania u obojga małżonków. Wartość towarów przekazuje się przez remanent początkowy.
Rozdzielność: Przekazanie pojedynczych składników może wymagać ujęcia ich wartości jako przychodu.
2. VAT – uwaga na pojedyncze składniki
Całe przedsiębiorstwo: Zwolnione z VAT (art. 6 pkt 1 ustawy o VAT).
Pojedyncze aktywa (np. maszyny): Konieczna korekta VAT naliczonego, jeśli wcześniej go odliczano. Wystaw fakturę wewnętrzną z adnotacją „przekazanie między małżonkami”.
Przesunięcie majątku między JDG małżonków – nie podlega VAT, jeśli składniki pozostają we wspólnocie majątkowej. Sąd Najwyższy w wyroku z 20.03.2024 r. (I FSK 1163/22) uznał, że takie operacje nie tworzą „dostawy” w rozumieniu ustawy o VAT.
3. Podatek od darowizn – zwolnienie z zastrzeżeniami
Darowizny między małżonkami są zwolnione z podatku, o ile zgłosisz je w US i udokumentujesz związek z działalnością gospodarczą.
W rozdzielności majątkowej stawka wynosi 3%, ale tylko od wartości przekraczającej kwotę wolną (9 637 zł w 2024 r.).
PROCEDURA PRZEKAZANIA DZIAŁALNOŚCI
Przygotowanie dokumentów
Protokół przekazania z listą składników (np. towary, umowy, prawa autorskie).
W przypadku darowizny – umowa notarialna lub pisemna z poświadczonymi podpisami.
Rejestracja zmian
Wyrejestrowanie starej JDG (CEIDG-4).
Zarejestrowanie nowej działalności małżonka (CEIDG-1) – możesz zachować nazwę z dopiskiem imienia i nazwiska.
Zgłoszenia podatkowe i ZUS
Aktualizacja danych w ZUS (formularz ZFA/ZZA).
Korekta VAT w deklaracji za miesiąc przekazania.
PRZYKŁAD:
Małżeństwo w wspólnocie ustawowej przekazuje salon fryzjerski (wartość 150 000 zł).
Składniki: Towary (20 000 zł), urządzenia (80 000 zł), klientela (50 000 zł).
Działanie:
Sporządzenie protokół przekazania
Wyrejestrowała JDG przez przekazującego, zarejestrowanie działalności przez drugiego małżonka.
Zgłoszenie darowizny w US, wskazując cel kontynuacji biznesu.
Skutkiem powyższych działań będzie brak zobowiązań podatkowych.
Pamiętajmy, że każdy przypadek jest inny i wymaga indywidualnego podejścia. To, co sprawdziło się u znajomego przedsiębiorcy, niekoniecznie będzie optymalne w Twojej sytuacji. Dlatego zawsze zachęcam do dokładnej analizy i rozważenia wszystkich za i przeciw przed podjęciem decyzji.
Jeżeli potrzebują Państwo profesjonalnej pomocy prawnej w podobnej sprawie zapraszam do skorzystania z usług mojej Kancelarii Radcy Prawnego w Gorlicach
tel. 786 119 119
e-mail: gm@kancelariamichalik.com
Commentaires